متأسفانه زیاد می‌شنویم که افراد مبتلا به مصرف الکل، در نتیجۀ مصرف الکل‌های تقلبی مسموم شده و یا کور شده یا جان خود را از دست داده‌اند.
درصد فوت‌شدگان نیز کم نیست، آمارها می‌گوید ۳۰% افرادی که از الکل مسموم استفاده کرده‌اند، علی‌رغم اقدامات پزشکی، نتوانسته‌اند زنده بمانند!
متانول (یا الکل متیلیک، الکل صنعتی، الکل چوب) از نظر کاربرد، الکلی است که در صنعت، برای ضدّ یخ ماشین و سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرد و از نظر تأثیر، یک نوع سمّ فلج‌کننده عصبی است که در بدن به چند مادۀ سمّی مثل فرمالدئید و اسید فرمیک (جوهر مورچه) تبدیل شده و باعث نارسایی کبد و کلیه شده و اسید خون و بافت‌های بدن را بالا می‌برد و البته مرگ در اثر مصرف متانول، هم دردناک است و هم چند روز طول می‌کشد!
حتی نوشیدن ۴ تا ۱۰ سی‌سی (یک یا دو قاشق چایخوری) از متانول می‌تواند عوارض جدی داشته باشد، و ۳۰ میلی‌لیتر از متانول می‌تواند فرد را کور کند و دوز کشنده آن، ۷۰ میلی‌لیتر یا بیشتر است، یعنی کمتر از یک استکان چایخوری! البته مصرف زیاد (مثلاً یک لیتر) اتانول (یا الکل اتیلیک موجود در مشروبات الکلی) نیز معمولاً منجرّ به مرگ فرد می‌شود.
عوارض خطرناک متانول، ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از مصرف آشکار می‌شود و در آغاز، مانند عوارض زیاده‌روی در مصرف اتانول است، عوارضی مثل: اختلال تعادل، سرگیجه شدید، تاری چشم، مشکلات بینایی، عدم تحمل نور، تهوع و استفراغ، دل‌درد و دل‌پیچه، سختی تنفس، کبودی و… که در صورت عدم درمان سریع، منجرّ به نابینایی یا مرگ فرد می‌شود.
نکته: در مصرف متانول، مقدار آن مهم است و با رقیق‌شدن با حجم زیادی از آب یا اتانول، تفاوتی در اثرات مخرب آن ایجاد نمی‌کند.
شباهت و تفاوت الکل اتانول و متانول
الکل سالم و مسموم از نظر ظاهری کاملاً شبیه هم هستند، تولیدکنندگان شراب، گاهی برای اینکه قیمت الکل برایشان ارزان‌تر در آید، به آن الکل مسموم یا متانول اضافه می‌کنند.
گاهی هم در تخمیر خانگی مقدار متانول بالا رفته و خطرساز می‌شود، مخصوصاً زمانی که شراب بد تخمیر شده باشد و به‌خصوص در مشروبات با درصد الکل بیشتر، مانند عرق و ودکا.
در ادامه به راه‌های تشخیص و شناخت الکل اتانول از الکل‌های سمی می‌پردازیم.
تشخیص متانول از طریق چگالی
یکی از تفاوت‌های مایعات مختلف، چگالی یا وزن نوعی آنها است؛ اما الکل اتانول و متانول تقریباً دارای چگالی واحد بوده و در نتیجه به‌وسیله دستگاه هیدرومتر یا چگالی‌سنج نمی‌توان آن دو را از یکدیگر تمیز و تشخیص داد.
تفاوت متانول و اتانول در اشتعال
گرچه الکل اتانول، هنگامی که می‌سوزد، قسمت‌های بالای شعله، زردرنگ و پایین آن دارای هاله آبی می‌باشد و شعله الکل متانول هنگام سوختن کاملاً آبی است و این راه تشخیص خوبی است.
اما اگر متانول با اتانول مخلوط شود، شعلۀ آن شبیه شعلۀ اتانول خواهد بود و به دیگر عبارت این روش، می‌تواند راهی برای تشخیص خلوص متانول و الکل سمی باشد، نه خالص‌بودن الکل خوراکی.
تشخیص الکل خالص از طریق بو
بوی الکل اتانول و متانول متفاوت است؛ اما اگر الکل صنعتی سمی وارد اتانول شود، بوی آن را از بین نبرده و طبیعتاً این شیوه نیز برای تشخیص این دو مدل الکل کارایی نخواهد داشت.
تنها راه تشخیص اتانول از متانول
به گفتۀ متخصصین، تفاوت این دو نوع الکل صرفاً از طریق آزمایشگاه و دستگاه‌های مخصوص این امر ممکن می‌باشد؛ چراکه کیت‌های خانگی آزمایش وجود متانول ممکن است بی‌کیفیت و غیر استاندارد باشد یا دارای حساسیت کافی نبوده یا درست استفاده نشوند و در نتیجه اعتماد به آن ممکن نیست.
